الگوهای مشارکت ورزشی دختران در فعالیت بدنی و ورزش:
راهنمای بینالمللی فعالیت بدنی در کودکی و جوانی[1] پیشنهاد میکند که تمام جوانان در ورزش و سایر فعالیتهای جسمانی مشارکت داشته باشند، هر روز و یا بیشتر روزها از نظر جسمانی فعال باشند و در فعالیتهای جسمانی که دستکم شدت متوسط داشته باشد شرکت کنند که در حدود یک ساعت طول بکشد(کوربین و پانگرازی[2]، 1998). در حالیکه برخی دختران مقدار فعالیت بدنی را انجام میدهند، شواهد قابلتوجهی در نقاط مختلف دنیا وجود دارد که نشان میدهد بیشتر دختران این میزان فعالیت را ندارند(تروست و همکاران[3]، 2002). تحقیقات نشان میدهد سطوح فعالیت بدنی دختران با افزایش سن کمتر میشود و تفاوت میزان مشارکت دختران وپسران در فعالیت بدنی بیشتر میشود(بیلی و مارتین[4]، 1994). به عنوان مثال در یک تحقیق در آمریکا نشان داده شد که کاهش در میزان فعالیت بدنی در دوره راهنمائی 4/7درصد برای دختران و 7/2درصد برای پسران است( سالیس، 1993). تحقیق دیگری پیشنهاد میکند که دختران نوجوان استرالیایی تقریبا 20درصد کمتر از پسران همسال خود فعال بودند. چون سبک زندگی غیرفعال با افزایش خطر بیماریها همراه است این نتایج نگرانکننده است(بوث و همکاران[5]، 1997).
[1] .International guidelines on physical activity in childhood and youth
[2] .Corbin and Pangrazi
[3] .Trost et al.
[4] .Bailey and Martin
[5] .Booth et al.
فوائد مشارکت ورزشی دختران
سلامت جسمانی:
فعالیت بدنی میتوان سلامت جسمانی دختران را از دو طریق بهبود ببخشد. نخست اینکه بر عوامل بیماریزا در دوره کودکی و نوجوانی اثر میگذارد. شواهد تحقیقی پیشنهاد میکندکه ارتباط مثبتی بین فعالیت بدنی وکاهش عوامل اثرگذار بر سلامت جسمانی دختران، شامل دیابت، فشار خون و توانائی استفاده از انرژی وجود دارد. دوم اینکه فعالیت بدنی میتواند خطر بیماریهای قلبی را در زندگی آینده دختران کاهش دهد. ریشههای برخی از بیماریهای بزرگسالی از جمله سرطان، دیابت و بیماری کرونر قلب در دوره کودکی میباشد واز طریق فعالیت منظم در این دوران میتوان تاحدودی از بروز آنها جلوگیری کرد. همچنین فعالیت بدنی منظم در کودکی میتواند به سلامتی استخوان کمک کند و از پوکی استخوان که اغلب بانوان را آزار میدهد جلوگیری کند(گروه سلامتی و خدمات انسانی آمریکا[1]، 1996).
به نظر میرسد شیوع چاقی در بسیاری از کشورها در حال افزایش است و این افزایش به نظر میرسد به طور خاص در دختران شهری، برخی اقلیتهای قومی و معلولان میباشد. چاقی در دوره کودکی به طور کلی با دوعامل سلامت جسمانی و روانی در ارتباط است. فعالیت بدنی میتواند یک برنامه کنترل وزن موثر در دختران باشد. در واقع تحقیقات اخیر پیشنهاد میکند که هم برای پیشگیری و هم برای درمان چاقی دوران کودکی افزایش برنامههای فعالیت بدنی مورد توجه قرار گیرد(کمبل و همکاران[2]، 2004).
سلامت ذهنی:
در سالهای اخیر شواهدی در زمینه شیوع بالای اختلالات ذهنی در میان نوجوانان و حتی کودکان مشاهده شده است، که شامل خودپنداره ضعیف، اضطراب و افسردگی تا اختلالات تغذیهای، سوءمصرف مواد و حتی خودکشی میشود. دختران نوجوان به طور عمده در معرض اختلالات اضطراب و افسردگی هستند: دخنران پانزده ساله دوبرابر پسران همسن خود در معرض افسردگی هستند؛ همچنین دختران بیشتر از پسران در معرض خودکشی هستند(مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها[3]،2002).
تحقیقات دو راه را که انجام فعالیت بدنی در سلامت ذهنی دختران دخیل است پیشنهاد میکند. نخست اینکه شواهد تقریبا یکپارچهای وجود دارد که فعالیت بدنی منظم بر روی سلامت روانی دختران موثر است و در حقیقت برخی مطالعات پیشنهاد میکند که پاسخ دختران به فوائد کوتاه مدت فعالیت بدنی، قویتر از پسران است. دوم اینکه مطالعات نشان دادهاند فعالیت بدنی میتواند در کاهش سطوح مشکلزای اضطراب و افسردگی مشارکت کند. شواهدی که فعالیت بدنی برای درمان افسردگی استفاده میشود در حال جمعآوری است و مطالعاتی که نشان میدهد فعالیتبدنی یک درمان موثر برضد افسردگی است. همچنین تعدای از مطالعات غیرکلینیکی نشان دادهاند که سطوح بالاتر فعالیت بدنی با سطوح پائینتر افسردگی در ارتباط است. انجمن بینالمللی روانشناسی ورزش فوائد سلامت ذهنی متعددی برای فعالیت بدنی، شامل کاهش میزان اضطراب، روانرنجوری و اضطراب، سطوح کم تا متوسط افسردگی و انواع استرس را مورد اشاره قرار داده است(تایلور و همکاران[4]، 2004).
[1] .US Department of Health and Human Services
[2] .Campbell et al.
[3] .Centers for Disease Control and Prevention
[4] .Taylor et al.
فوائد تحصیلی و آموزشی:
تعداد زیادی از تحقیقات نشان میدهد که فعالیت بدنی در دختران تاثیر مثبتی در موفقیت تحصیلی آنان دارد. تحقیقاتی که در دهه پنجاه میلادی در فرانسه انجام شدهاند نشان دادهاند که وقتی برنامههای درسی مدارس 26درصد کاهش یافت و با برنامههای ورزشی جایگزین شد، نه تنها نتایج تحصیلی افت نکرد بلکه مشکلات انضباطی کمتری مشاهده شد(هروت[1]، 1952). تحقیقات اخیر نشان میدهد در بسیاری از کودکان و نوجوانان با افزایش فعالیت بدنی در مدارس، موفقیتهای تحصیلی در دانشگاه حاصل شده است. یک گزارش جدید از سه تحقیق طولی نشان میدهد که کاهش برنامه درسی دانشآموزان و جایگزین کردن آن با فعالیت بدنی، نه تنها عملکرد آموزشی دانشآموزان را کاهش نمیدهد بلکه آن را افزایش میدهد(سالیس و همکاران، 1999). شواهد قابل ملاحظهای از ارتباط مثبت بین مشارکت دختران در ورزش و موفقیت های آموزشی بعدی آن ها وجود دارد. تحقیقات در آمریکا نشان میدهد که دخترانی که در فعالیتهای ورزشی شرکت میکنند، نسبت به دخترانی که در فعالیتهای ورزشی شرکت نمیکنند، احتمال بیشتری دارد که در تحصیلات دانشگاهی موفق شوند. تحقیقات دیگر نشان دادهاند که مشارکت در ورزش در دختران باعث از بین رفتن کلیشهای جنسیتی در زمینه استعداد آکادمیک دختران شود و این کار را با بهبود عملکرد دختران در علوم و ریاضیات انجام دهد(هانسون و کراس[2]، 1999).
[1] .Hervet
[2] .Hanson and Kraus
سلامت جنسی:
حاملگی و بیماریهای جنسی بخش عمده ای از مشکلات را در سطح جهان به خود اختصاص دادهاند(سازمان بهداشت جهانی[1]، 2002). اگرچه تحقیقات در این زمینه کم است اما مطالعات اولیه صورت گرفته در ایلات متحده نشان دادهاند که دختران نوجوانی که ورزش میکنند تمایل کمتری به داشتن دوستان جنس مخالف متعدد دارند. تحقیقات جدیدی در حال مطالعهی تاثیر ورزش در نیرومند کردن دختران در جلوگیری از رفتارهای پرخطر جنسی میباشند(کمیسیون اتحادیه اروپائی[2]، 1993).
[1] .World Health Organisation
[2] .Commission of the European Communities
– مشمولیت اجتماعی:
مشمولیت اجتماعی اغلب در ارتباط با محرومیت اجتماعی تعریف میشود. کمیسیون اروپا محرومیت اجتماعی را بعنوان فرآیندی تعریف میکند که طی آن افرادی مشخص به حاشیه جامعه رانده میشوند و به خاطر فقر، فقدان شایستگی های اساسی و فرصتهای مادام العمر یادگیری و یا تبعیض، از مشارکت کامل در جامعه محروم میشوند. این امر آنها را از شغل، درآمد و فرصتهای آموزش و پرورش و همچنین فعالیتها و شبکه های اجتماعی و انجمنی دور نگاه میدارد. آنها مجال اندکی برای قدرتمند شدن و تصمیم گیری دارند بنابراین قدرت چندانی برای اتخاذ رویه تصمیمگیری در فرآیندهایی که ممکن است بنوعی بر زندگی روزانه آنها تأثیر بگذارد نداشته و از این جهت احساس ضعف میکنند (همان منبع). مبارزه برای مشمولیت اجتماعی دختران و مقابله با عوامل محرومیت اجتماعی توجه دولتها و سازمانهایغیردولتی را به خود معطوف کرده است. برخی محققان استدلال کردهاندکه ورزش نهتنها منعکس کننده مشمولیت اجتماعی دختران باشد بلکه میتواند دختران را بیشتر در فعالیتهای اجتماعی وارد کرده و از محرومیت اجتماعی آنان بکاهد. تعریف ورزش به عنوان یک فعالیت مردانه سبب محرومیت حضور زنان از حضور در ورزش به عنوان یک فعالیت اجتماعی میشود. بنابراین تجارب ورزشی مثبت و انجام فعالیت بدنی دستکم پتانسیل مقابله با این محرومیت اجتماعی را در دختران را افزایش میدهد و دختران را وارد دامنه گستردهای ازفعالیتهای اجتماعی و اقتصادی شامل حس تعلق به تیم ، گروه یا باشگاه یا حضور در یک برنامه خاص میکند و فرصتی را برای توسعه ظرفیتها و قابلیتهای ارزشمند فراهم میکند و سرمایه اجتماعی را از طریق شبکههای اجتماعی، همبستگی جمعی و غرور ملی افزایش میدهد(میکلرایت[1]، 2002).
مطالعات صورت گرفته در مورد زنانی که در فعالیتهای ورزشی مشارکت میکنند، پیشنهاد میکند که این زنان احساس اقتدار و توانائیشان گسترش بیشتری یافته است. انجام فعالیت بدنی میتواند احساس مالکیت بدن[2] را در دختران تقویت کند، چون مشارکت در فعالیتهای ورزشی یک هویت عمومی قوی در دختران ایجاد میکند. هرچه تعداد دختران مشارکتکننده در فعالیتهای ورزشی افزایش یابد، به نظر میرسد که گروههای بیشتری تشکیل میشوند که بتواند در جامعه آزادانهتر و به طور مساوی با مردان فعالیت کنند. مشارکت دختران میتواند معیارهای اجتماعی در مورد نقشها و قابلیتهای آنان را به چالش کشیده و تغییر دهد(بریدی و کان[3]، 2002).
[1] .Micklewright
[2] .Ownership of body
[3] .Brady, M. and Kahn
]]>