مقدمه
محیط کسب و کار به طور مداوم در حال تغییر و پیچیدگی روز افزون است. سازمان ها،خصوصی و عمومی، تحت فشار هستند که آنها را مجبور به پاسخ سریع به این شرایط متغیر نموده و استفاده روش های خلاقانه می کند. چنین فعالیت هایی نیاز به یک سازمان چالاک و تصمیم گیری های استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی سریع و مکرر دارد، که برخی از آنها بسیار پیچیده است. چنین تصمیم گیری ممکن است نیازمند حجم قابل توجهی از داده ها، اطلاعات، و دانش مرتبط با موضوع تصمیم گیری باشد. پردازش این اطلاعات و داده ها باید به سرعت و اغلب بی درنگ باشد و معمولاً نیاز به برخی پشتیبانی های کامپیوتری دارد. این استفاده از حمایت کامپیوتری برای تصمیم گیری مدیریتی را می توان همان هوش کسب و کار دانست [1]. هوشمندی کسب و کار نه تنها به عنوان یک ابزار، محصول و یا حتی سیستم، بلکه به عنوان یک رویکرد جدید در معماری سازمانی، بر اساس سرعت در تحلیل اطلاعات به منظور اتخاذ تصمیم های دقیق و هوشمند کسب و کار، در حداقل زمان ممکن مطرح شده است که شامل مجموعه ای از برنامه های کاربردی و تحلیلی بوده و با استناد به پایگاه های داده عملیاتی و تحلیلی به کمک به تصمیم گیری برای فعالیت هوشمند کسب و کار می پردازد [2]. هدف هوش تجاری کمک به کنترل منابع و جریان اطلاعات کسب و کار است که درون و پیرامون سازمان وجود دارند.
2-3-2 تعریف هوشمندی کسب و کار
هوشمندی کسب و کار یک چارچوب کاری شامل فرایندها، ابزار و فناوری های مختلف است که برای حرکت از داده به اطلاعات و از اطلاعات به دانش طراحی شده و موجب ایجاد ارزش افزوده برای سازمان می شود. با استفاده از دانش به دست آمده، مدیران سازمان می توانند تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند و با طرح برنامه های عملی برای سازمان، فعالیت های تجاری را به صورت مؤثرتری انجام دهند [3]. همانطور که گفته شد هوشمندی کسب و کار تنها یک ابزار نیست بلکه معماری است و در راستای شناسایی، جمع آوری، پردازش و نتیجه گیری از داده ها فرایندهای مختلفی طی می شود و از ابزارهای متفاوتی استفاده می کند. ارزش واقعی هوشمندی کسب و کار زمانی خواهد بود که بتوان با تصمیمات اتخاذ شده بر اساس نتایج حاصل از هوشمندی کسب و کار به سادگی فرایندهای سازمانی را مدیریت کرده و قوانین کسب و کار جدید را اعمال نمود. این امر از طریق سامانه مدیریت فرایندهای کسب و کار به سهولت امکان پذیر خواهد بود [4]. برای راه اندازی هوشمندی کسب و کار لازم است داده های پراکنده در سازمان در پایگاه های اطلاعاتی و با رابط های مختلف، یکپارچه شده و تحت یک پایگاه داده تحلیلی و یک استاندارد، جمع آوری شوند که این روند شامل بازیافت داده ها از مبدأ، پالایش آنها به نحو مورد نیاز و انتقال به مقصد می باشد. پس از آن لازم است داده های مورد نیاز مورد آنالیز وداده کاوی قرار گرفته، طبق درخواست های کارفرما تحلیل شوند و اطلاعات خواسته شده از آنها بازیافت شود. این اطلاعات که از داده های خام سازمان به دست می آیند، ابزاری دقیق جهت تحلیل کارایی سازمان، نظارت هوشمند، تعامل با مشتریان و شرکای تجاری و بالا رفتن مزیت رقابتی در بازار است [5]. جهت نمایش دانش به دست آمده از مراحل پیشین مجموعه ای شامل متن و ابزار گرافیکی لازم است تا سبب بالا رفتن سرعت، کمیت و کیفیت انتقال اطلاعات به مدیران و تصمیم گیرندگان سازمان شود. از مهمترین بخشهای هوشمندی کسب و کار می توان به شاخص‌های کلیدی کارایی اشاره کرد. در واقع شاخص‌های اصلی ارزیابی عملکرد سازمان می باشند که می بایست به صورت نمودارهای آماری از سیستم هوشمندی کسب و کار استخراج شود. این شاخص‌ها در تصمیم گیری های مدیریتی بسیار مهم هستند و به نوعی ورودی های سیستم های پشتیبانی تصمیم می باشند [6].
2-3-4 کاربرد هوشمندی کسب و کار
بیشترین بهره مندی بدست آمده از هوشمندی کسب وکار، امکان دسترسی بی واسطه به داده ها توسط تصمیم گیرندگان در تمام سطوح سازمان است. در این صورت این افراد قادر خواهند بود که با داده ها تعامل داشته باشند و آنها را تحلیل کنند و در نتیجه بتوانند کسب وکار را مدیریت نمایند، کارایی را بهبود بخشند، فرصتها را کشف نموده و کارشان را با بازدهی بالا انجام دهند. در ساده ترین حالت، هوشمندی کسب و کار اطلاعاتی راجع به وضع کنونی کسب وکار به مدیران تحویل می دهد. با استفاده از هوشمندی کسب وکار، اطلاعات در زمان مناسب و با انعطاف بیشتری در اختیار مدیران قرار داده می شود. در صورتی که یکی از شاخص‌های کسب وکار از قلم افتاده باشد و یا خارج از برنامه ریزی باشد، هوشمندی کسب وکار به کاربران این امکان را می دهد که جزئیات را شکافته و به دلیل این اتفاق پی ببرند و تصمیمات مقتضی را برای جبران وضعیت موجود بگیرند. در مرحله بعد لازم است تا فرآیند دسترسی به اطلاعات تسهیل گردد، به گونه ای که تصمیم گیرندگان در هر زمان و هر مکان بتوانند بدون نیاز به واسطه، به اطلاعات مربوطه مراجعه کرده و انواع تحلیل های مورد نظر خود را انجام دهند. همچنین نمایش اطلاعات بایستی به گونه ای باشد که امکان انجام بررسی از ابعاد مختلف وجود داشته باشد تا مدیران در صورت نیاز به راحتی تاثیر هر یک از عوامل را مشاهده کرده و دلایل آسیب های سازمانی را جستجو و تحلیل کنند.
2-3-5 ابزارهای هوش کسب و کار
ابزارهای هوش کسب و کار را می توان در سه دسته کلی قرار داد.
1- ابزارهای گزارش گیری
- گزارش گیری تولید
- گزارش گیری مدیریت
- گزارش گیری کاربر نهایی
2- ابزارهای تحلیل
- پردازش تحلیلی آنلاین OLAP
- پیش بینی
- مصورسازی
- جستجو
3- ابزارهای نمایش
- داشبورد ها
- کارتهای امتیازی
- مونیتور فرآیند
