حرکات مفصل زانو
حرکاتی که در مفصل زانو انجام می شود عبارتند از فلکشن، اکستنشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی. اکستنشن مفصل زانو شامل مقداری چرخش داخلی است و فلکشن نیز به همان مقدار دارای چرخش خارجی است. چرخش داخلی و خارجی، مستقل از فلکشن و اکستنشن، فقط هنگامی می تواند روی دهد که مفصل زانو کاملا کشیده نشده باشد. فلکشن توسط عضلات پشت ران به کمک عضلات راست داخلی، خیاطه و دوقلو انجام می شود، اکستنشن توسط عضله چهار سر ران و با کمک تنسورفاسیالاتا ایجاد می گردد. چرخش داخلی توسط عضلات رکبی نیم غشایی و نیم وتری ایجاد می گردد و چرخش خارجی توسط عضله دو سرران ایجاد می گردد(2).
بیومکانیک زانو
بیومکانیک زانو در دو محور آناتومیکی و مکانیکی، قابل بررسی است . محور آناتومیک ران خطی است که در امتداد تنه استخوان ران با سطوح کوندیل های ران ادامه می یابد. محور مکانیکال اندام تحتانی خطی است که از مراکز سر استخوان ران شروع و به وسط مچ پا ادامه می یابد . محورآناتومیک ران با خط عمودی
زاویه ای حدود نه درجه و محور مکانیکال اندام تحتانی با خط عمودی زاویه سه درجه تشکیل می دهد. محور مکانیکال اندام با محورآناتومیک زاویه ای حدود شش درجه تشکیل می دهد(6). بطور طبیعی خط محورآناتومیک و یا محور مکانیکال تقریبا از مراکز زانو عبور می کند.
حرکات زانو مجموع حرکات خم و راست شدن، لیز خوردن و چرخش[1] و در راه رفتن کمی ابداکشن اداکشن می باشد. بنابراین حرکت زانو در راه رفتن در سه بعد انجام می شود. به همین دلیل حرکت بسیار پیچیده ای دارد. حرکت زانو از اکستانسیون به فلکسیون یک حرکت غلطیدن و لیز خوردن می باشد. نکته مهم در بیومکانیک زانو این است که در حالت صاف بودن به دلیل شکل رباط ها و منیسک ها هیچ گونه حرکت چرخشی و یا اداکشن، ابداکشن نمی توان به زانو داد. به تدریج که زانو خم می شود، رباط های جانبی و کپسول مفصلی به خصوص رباط های پشتی و قسمت هایی از رباط های صلیبی شل می شود و اجازه چرخش بیشتری به زانو داده می شود؛ به طوریکه در 90 درجه خمیدگی بین 30-25 درجه زانو را می توان چرخاند. چرخش به داخل همیشه بیشتر از چرخش خارج است. در حرکات خم و راست شدن زانو، محل حرکت بین درشت نی و سطح تحتانی منیسک انجام میشود. در خم شدن منیسک ها بطرف عقب و در صاف شدن زانو منیسک ها به جلو حرکت می کنند.
درحالت اکستانسیون زانو، کشکک تقریبا با ران تماس ندارد و شاید بخش تحتانی آن با سطح خارجی ران کمی تماس داشته باشد. زانو که به تدریج خم میشود ابتدا سطح غضروفی خارجی و به تدریج سطح داخلی نیز شروع به تماس می کند. زانو هر چه بیشتر خم می شود سطوح بالاتری از کشکک با فمور تماس پیدا می کند و در درجات آخر خم شدن تمامی سطح داخلی و خارجی کشکک تماس پیدا می کنند درحرکات کامل زانو کشکک حدود هفت تا هشت سانتی متر نسبت به کوندیل ران به پایین حرکت می کند.
حرکات بسیار ضعیف و حساب شده در مفصل زانو توسط مینسک ها و هماهنگی رباط های زانو کنترل می شود. به همین دلیل آسیب به عناصر تشریحی مثل رباط های صلیبی و یا منیسک ها این حرکات دقیق از بین می رود و در دراز مدت باعث آرتروز زودرس می شود. درحین راه رفتن در سطح صاف، حدود دو درجه چرخش در طول محور زانو داریم. در مرحله استقرار[2] پا روی زمین قرار می گیرد و زانو حدود 20 درجه خم می شود . در مرحله تاب خوردن[3] راه رفتن، زانو حدود 60 درجه خم می شود. در دوره استقرار حدود چهار میلیمتر حرکت بطرفین در حول محور افقی داریم درحالیکه دردوره تاب خوردن حدود شش میلی متر بطرف داخل انتقال داریم (6).
[1]. Gliding and Rolling
]]>
