رییس بانک مرکزی کشورمون دیروز در لابه لای اظهارات خود در مجلس اشاره ای کوتاه به تاثیر لحظه به لحظه بازدید اندازه ارز و طلا در فضای مجازی به گران شدن اونا داشت، موضوعی که کارشناسان هم اونو رد نمی کنن و فکر می کنن که محاصره اخبار در فضای مجازی باعث شده تا زندگی مردم تبدیل به مستندی بعضی وقتا جعلی از همه اتفاقات کشور باشه. همه این مستندات هم لازم نیستن و بعضی وقتا هم شرایط به ضررمون تموم می شه.
بحث حصار اطلاعاتی چند سالیست که با گسترش فضای مجازی بین جامعه شناسا و حتی در یادداشتای بعضی از اصحاب رسانه دیده میشه، این مباحث به این موضوع اشاره دارن که فضای آنلاین دسترسی به اطلاعات رو آسون کرده ولی در چند زاویه هم مشکل ساز شده یکی بحث درگیر شدن زیادتر از اندازه مردم با خبر و دیگری نبود تفکیک بین خبرهای راست و دروغ که به از دست دادن موضوع «راستی آزمایی» یا همون فکت چکینگ بین مردم برمیگرده. «مریم یوسفی» استاد اقتصاد دانشگاه این مشکل رو فقط مختص ایران نمی دونه و از موج اون در همه جای جهان و جوامع پیشرفته تر خبر میده. اون به سایت ما میگه:
«طبیعتا تموم کشور به میدون فردوسی تهران دسترسی ندارن وعطش اطلاع از شرایط بازار دلار در این دوران پرملتهب دیگه با تلفن و سوال کردن از آشنایان برطرف نمی شه. کانالای اطلاعاتی و اخبار در تلگرام و یا سایتای اعلام اندازه ارز در این مواقع روی بورس می افتن و بدیش اینه بعضی از صاحبان اونا از آب گل آلود ماهی می گیرن. این صید مخاطب در کانالای پیام رسانا بیشتر دیده می شه و دروغای کوچیکی از طرف ادمینای کانال به اشتراک گذاشته می شه که اثرات بزرگی روی مردم داره.»
یوسفی حملات اطلاعاتی رو مصادف با حمله مردم به سمت خرید و فروش دلار عنوان می کنه و از مشاهده عینی خود در صرافیای معتبر میگه: «کمتر کسی با همدیگه در حال گفتگو بودن بلکه همه مشغول رصد آنلاین بودن. شعورهای اقتصادی نباید دست موج رسانه ای بیفته.»
اون تاکید می کنه که این صحبتا مساوی با مخالفت در مورد پیام رسانا یا محدودیت دسترسی اطلاعات در فضای مجازی نیس بلکه ناله از فرهنگ به کار گیری این ابزارهاست که مخاطب اصلی کاربران نیستن بلکه مدیران یا همون ادمینا هستن که مردم یا به بیانی بهتر همون کاربران رو به بازی می گیرن: «این مدیران برخلاف تصور بعضی افراد یا دولتمردانمان حتما خارج نشین نیستن و در بین داخلیا هم دیده می شن.»
تو یه تحقیق از طرف انجمن روزنامه نگارا اروپا اعلام شد که بیشتر از نصف مردم از شبکه های اجتماعی به عنوان منبع اخبار استفاده می کنن
این استاد دانشگاه بعد روانی این قضیه رو هم مهم می دونه و از اون خیلی راحت عبور نمی کنه. به گفته ایشون آدمایی که با اضطراب در بازار پرالتهاب به دنبال قیمت اندازه ارز هستن با خوندن اخبارهای کذب و یا جوآمیز تصمیمای یهویی می گیرن که عموما بدون مشورت با کارشناس زبده این کار صورت میگیره:
«این اتفاقات وقتی اتفاق می افته که رسانه های دیگه کم کاری می کنن و مردم به شبکه های اجتماعی روی می یارن، نمی خوام وارد این بحث شوم که از پایه میشه یه پیام رسان رو یه رسانه نامید یا خیر ولی نمیشه چشم رو بر واقعیت بست و گفت چون وجود پیام رسان نباید اینجور باشه پس اینجور نیس! فعلا مخاطب میلیونی تلگرام بیشتر به اخبار رد و بدل شده این شبکه اعتماد دارن تا اخبار رسانه های ملی، شاید چون چگونگی بیان خبر در این شبکه نوع جذاب تریه.»
شوخیا و طنازیایی که با ظرافت هرچه تموم در ارائه خبر به مخاطب در اخبار تزریق می شه، از عواملیست که یوسفی اونو بر تاثیرگذاری خبر موثر می دونه. اون علم اقتصاد رو در بین آحاد جامعه یه موضوعی معرفی می کنه که کمتر آدمایی از اون آگاه هستن چون که مسائل اون تقریبا سخت تر از باقی علوم انسانیست:
«در اینستاگرام هم هر فردی تحلیلای اقتصادی خود رو به مخاطبان خود عرضه می کنه که فی نفسه اشکالی نداره چون که باید به اصل احترام به نظرات بقیه به فکر بود اما باید دونست که هر فردی حتما متخصص در هرچیزی نیس و از اون مهم تر باید کاربران دنبال کننده این افراد آگاهی داشته باشن که به این نظریه پردازیا اعتماد نکنن که بدیش اینه اینجور نیس و فلان خواننده و مدل می شه الگوی اقتصادی مردم.»
سخنگوی بانک مرکزی توضیح داده که سخنان سیف به معنی مخالفت اون با تلگرام و آزادی اطلاعات نیس.
به گفته رییس بانک مرکزی کشورمون تعطیلی ایام عید مصادف بوده با تعطیلی بازار و این اتفاقات دور و بر اندازه ارز سر گرفته از اطلاعات رد و بدل شده در فضای مجازی بوده که هیچ وقت تعطیل نیستن. بعضی کارشناسان فکر می کنن که شاید بشه از این فضا هم جهت با بهبود شرایط هم استفاده کرد و بعضی باور دارن که کنترل این فضا از دسترس خارج شده و باید فرهنگ استفاده اون به کاربران (چه مصرف کننده و چه ارائه کننده دیتا) آموزش داده شه.
