نقشه بردار کیست؟
نقشه بردار وظیفه اندازه گیری عوارض و ثبت داده های اندازه گیری شده بر رو، زیر و بالای سطح زمین را در فرمت های مختلف مثل نقشه، تصویر، جداول اطلاعات مکانی و … برعهده دارد. نقشه برداران در واقع اولین و آخرین مهندسانی هستند که در یک پروژه عمرانی یا ساختمانی فعالیت می کنند. محاسبات قبل از ایجاد هر پروژه عمرانی، مانند محاسبه شیب زمین، شرایط عملیات، گودبرداری، خاکریزی و تدقیق محل عوارض را مهندس نقشه بردار انجام می دهد، همچنین کنترل نهایی هر پروژه از جهت محل درست عوارض، صحت انجام عملیات و… نیز با مهندس نقشه بردار است.
وظایف نقشه بردار
- 💥تعیین موقعیت نسبی هر جسم یا نقطه ای از زمین
- 💥تعیین فاصله و زاویه بین اجسام و موقعیت های مختلف.
- 💥تهیه نقشه یا تصویر برای نشان دادن یک منطقه در یک پلان افقی.
- 💥توسعه روش های مختلف از طریق دانش و فناوری روز و استفاده از آنها در اندازه گیری ها
- 💥حل مسائل مربوط به زمین مانند عملیات های خاک برداری و خاکریزی و… به روش های بهینه
در تسطیح رودخانه ها، خندق ها و سایر موانع برای حذف خطاهای ابزاری از این روش استفاده می شود. این روش با اندازه گیری سطح تراز از دو طرف و در دو نقطه مختلف به نحوی که دو طرف در یک نقطه از سطح تراز تلاقی کنند، انجام می شود.
عملیات زمینی در نقشه برداری شامل برداشت نقاط موجود بر سطح زمین با یکی از روش های موجود و با استفاده از ابزارهایی مانند دوربین های نقشه برداری، GPS یا GNSS نقشه برداری، پهپاد یا عملیات نقشه برداری کلاسیک در فضای باز است.
بطور کلی نقشه بردار وظیفه اندازه گیری عوارض و ثبت داده های اندازه گیری شده بر رو، زیر و بالای سطح زمین را در فرمت های مختلف مثل نقشه، تصویر، جداول اطلاعات مکانی و … برعهده دارد.
تاریخچه این علم به 3000 سال قبل از میلاد در مصر باستان باز میگردد. در لوح های گلی سومری ها مشاهداتی از اندازه گیری زمین و نقشه شهرها و مناطق کشاورزی مجاور وجود دارد که در آن سنگ ها، مرز زمین های کشاورزی را مشخص کرده اند.
در قرن 18 میلادی، در اروپا یکی از انواع نقشه برداری با نام مثلث بندی که بر اندازه گیری زوایا متکی بود برای ایجاد شبکه های متوالی جهت تعیین موقعیت نقاط کشور استفاده میشد. اما کم کم با پیشرفت تکنولوژی وسایل اندازه گیری پیشرفت کرده و امروزه به راحتی میتوان با داشتن یک گیرنده GNSS و بدون احتیاج به هیچ وسیله اضافه ای موقعیت نقاط را تعیین نموده و نقشه ها را در هر مقیاسی تولید نمود. در تمام این ادوار، اندازهگیری های اقوام مختلف نمایش دهنده شواهدی است که نشان می دهد «مرز زمین قرار بود چه چیزی باشد و در کجا قرار بود قرار داشته باشد».
نقشه برداری چیست؟
نقشه برداری علم و هنر تهیه نقشه با استفاده از تعیین موقعیت نقاط و اندازه گیری فواصل و زوایای بین آنهاست. به عبارت دیگر برداشت عوارض و تصویر آن ها بر سطوح نقشه هدف اصلی شاخه آن است. فعالیت در این رشته مهندسی را می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:
- 💥
عملیات زمینی
برداشت نقاط موجود بر سطح زمین با یکی از روش های موجود و با استفاده از ابزارهایی مانند دوربین های نقشه برداری، GPS یا GNSS نقشه برداری، پهپاد یا عملیات نقشه برداری کلاسیک در فضای باز بعنوان اولین قدم در تهیه نقشه شناخته می شود. - 💥
عملیات دفتری
محاسبات و پردازش های لازم برای حذف و یا تعدیل خطاهای موجود در برداشت و آماده سازی داده ها با استفاده از روابط و نرم افزارهای موجود برای ترسیم نقشه بخشی از فعالیت نقشه برداری است که در محیط دفتر انجام می شود. - 💥
ترسیم نقشه
نقشه به عنوان خروجی نهایی تمام مراحل طی شده توسط نقشه بردار و بعنوان محصول این فرایند شناخته میشود در این مرحله نقشه بردار با توجه به قوانین و ضوابط موجود، به ترسیم نقشه می پردازد.
تخصص نقشه برداری از اهمیت بالایی در کارهای عمرانی برخوردار است و یکی از رشته های اصلی در سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز محسوب میگردد. به دلیل داشتن محاسبات سنگین ریاضی و نیاز به تمرکز بالا در پیش بینی و کنترل خطاها بوده و همچنین نیاز به هوش هندسی و ریاضی بالایی دارد از این رو اصلا کار ساده و آسانی به حساب نمی آید، همچنین نقشه برداران عمدتا مسئولیت سنگینی هم بر عهده دارند و بعضا میلیمتر ها در این رشته مهم هستند که باعث میشود کار نقشه برداری با استرس نیز همراه باشد، چنانچه در هر کارگاهی هر ایراد و اشتباهی بروز کند اولین نفری که به دنبال آن بازخواست میشود نقشه بردار خواهد بود حتی اگر ایراد از اجرا باشد باز هم ابتدا نقشه بردار باید استرس کار را داشته باشد و این سختی از زیر آفتاب بودن و سایر مشکلات نیز بیشتر است.
گرایش ها و شاخه های نقشه برداری شامل زمین سنجی ، سنجش از دور ، سیستم اطلاعات مکانی ، محدوده بندی و آبنگاری بوده و فعالیت های این رشته عموما در کارهای مسیر (راه و راه آهن) ، نقشه برداری زیرزمینی (تونل و مترو) ، نظامی ، نقشه برداری ثبتی (املاک و اراضی) ، ساختمانی و نقشه برداری با پهپاد میشود.
نقشه برداری محدود به کارهای عمرانی نیست، هر عارضه ای که مکان آن از اهمیت بالایی برخوردار باشد نیاز به نقشه برداری دارد حتی در پزشکی هم ما نیاز به نقشه برداری پیدا میکنیم. در واقع هر زمان که موقعیت مکانی یک وجود خارجی باید با دقت تعیین شود مستلزم امر نقشه برداری دقیق میباشد.
نقشه برداران در انواع حوزه های نقشه برداری می توانند اهداف زیر را دنبال کنند:با توجه به همه آنچه در این مقاله به آن اشاره شد، این علم شاخه های گسترده و متنوعی را پوشش می دهد که وابسته به حوزه مورد علاقه نقشه برداران می تواند ابزار و روش های مختلفی را در بر بگیرد. در مقالات بعدی در مورد انواع روش های نقشه برداری و همچنین کاربرد هر یک از حوزه های آن بیشتر صحبت خواهیم کرد، پس پیشنهاد می کنیم از این به بعد با دقت و پیگیری بشتری مطالب منتشر شده از رایمند را دنبال کنید.
