بعضی وقتا می خواهیم در ارائه خدمات یا تولید اجناس تغییری بسازیم و یا اونو بهبود دهیم، اما سخت می تونیم ایده ای جدید واسه این کار پیدا کنیم. اینجاست که تکنیکای خلاقیت و طوفان فکری، ارزش خود رو به ما نشون میدن. تکنیک اسکمپر یکی از همین تکنیک هاست. هدف از این تکنیک اینه که با تشویق کردن شما به جستجوی راهی واسه بهبود محصول یا خدمات فعلی، راه تفکرتون رو به جایی برسونه که ایده ای واسه یکی از اجناس یا خدمات جدید پیدا کنین.
در این مقاله، خواهیم گفت که تکنیک اسکمپر چیه و چه فوایدی داره؟
معرفی تکنیک اسکمپر
تکنیک اسکمپر تشکیل شده از حروف اول کلمات انگلیسی زیر:
- جایگزینی (Substitute)
- ترکیب (Combine)
- مناسب کردن (برابری دادن-سازگارکردن) واسه یک هدف دیگر (Adapt)
- اصلاح (Modify)
- کاربرد دیگر (Put to Another Use)
- حذف (Eliminate)
- وارونه کردن (Reverse)
روش کار به این شکله که هفت نوع سؤال با موضوعات بالا در مورد محصول یا خدمات موجود طرح می کنیم. این سؤالات هم کمک می کنن تا محصول فعلی رو بهبود ببخشیم و هم باعث می شن تا به ایدهایی خلاقانه ای واسه ایجاد اجناس و یا خدمات جدید برسیم.
اولین کسی که سؤالات استفاده شده در تکنیک اسکمپر رو به وجود آورد، همون الکس آزبورنی (Alex Osborn) بود که به باور خیلیا مبتکر و مبدع طوفان فکری هم هست. اما کسی که این سوالات رو در چند دسته منظم کرد و کلمه اسکمپر رو ساخت، مدیر مدرسه و نویسنده ای به نام باب ابرل (Bob Eberle) بود.
توجه:
منظور از کلمه «محصول» فقط اجناس فروختنی نیس. محصول می تونه به خدمات، فرآیندها و حتی افراد هم گفته شه. پس میشه تکنیک اسکمپر رو با کمی تغییر در موقعیتای خیلی استفاده کرد.
نحوه اجرا تکنیک اسکمپر
استفاده از تکنیک اسکمپر مثل آب خوردنه. در قدم اول، خدمات یا محصولی رو انتخاب کنین. این محصول می تونه هر چیزی باشه؛ چیزی که قصد بهتر کردنش رو دارین، موضوعی که واسه تون مشکل ساز شده و یا هر چیزی که فکر می کنین کار کردن در مورد اون می تونه نقطه شروع خوبی واسه ابتکارها و ایجادای آینده باشه.
در قدم بعدی، هفت بخش تکنیک اسکمپر رو جلوی تون بذارین و یکی یکی در همه بخشا شروع کنین به طرح کردن سؤال در مورد محصول مورد نظر، طوفان فکری بکنین و تا می تونین سؤال درآورده کنین. جواب این سؤالات رو هم بنویسین. واسه آشنایی بیشتر با تکنیک اسکمپر، کمی پایین تر در همین متن، چند نمونه سؤال اشاره شده.
جوابایی رو که نوشته اید، بخونین. در بین اونا موردی هست که توانایی تبدیل شدن به یک راه حل خوب رو داشته باشه؟ گزینه هایی می ببینن که بشه به کمک شون یک محصول جدید به وجود آورد یا محصول فعلی رو بهبود بخشید؟ اگه جواب تون مثبت بود، می تونین روی اونا فکر کرده و کمی بیشتر روشون کار کنین.
نمونه سؤالات
اینجا نمونه هایی می ببینن از سؤالاتی که میشه در هرکدام از هفت بخش تکنیک اسکمپر طرح کرد:
جایگزینی
- کدوم مواد راحت و کدوم ذخایر و منابع رو میشه با چیز دیگری جانشین کرد تا محصول بهتر بشه؟
- از چه محصول یا مراحل ساخت دیگری میشه استفاده کرد؟
- به جای قانونای فعلی، چه قانونای دیگری میشه وضع کرد؟
- میشه همین محصول رو واسه یک کاربرد دیگر به خدمت گرفت یا اونو به جای یک محصول دیگر استفاده کرد؟
- اگه نگاه و حس مون رو نسبت به این محصول تغییر بدیم، چه اتفاقی میفته؟
ترکیب
- اگه این محصول رو با یک محصول دیگر ترکیب کنیم، چه چیز جدیدی ساخته می شه؟
- اگه اهداف مختلف رو با هم ترکیب کنیم چه اتفاقی میفته؟
- چه چیزایی رو می تونیم با هم ترکیب کنیم تا کاربردهای این محصول به بیشترین حدش برسه؟
- چه جوری می تونیم استعدادها و منابع موجود رو با هم ترکیب کنیم تا راه و روش جدیدی به این محصول به دست آوریم؟
مناسب کردن واسه یک هدف دیگر
- چه جوری می شه این محصول رو طوری تغییر داد که یک استفاده متفاوت داشته باشه یا هدف متفاوتی رو برآورده کنه؟
- این محصول به چه اجناس دیگری شباهت داره؟
- از چه چیزی یا کی میشه واسه ایجاد تغییر در این محصول اقتباس کرد؟
- چه اجناس و ایده های دیگری هستن که می تونن الهام بخش ما باشن؟
اصلاح
- چه جوری می تونیم شکل و قیافه محصول مون رو بهتر کنیم یا کاری کنیم که حس خوبی به مخاطب بده؟
- اضافه کردن چه چیزی به این محصول، اونو بهتر می کنه؟
- چه ویژگی ای هست که اگه رویش تاکید کرده و برجسته ترش کنیم، ارزش محصول مون رو بالاتر می بره؟
- تقویت کردن و بهتر کردن چه جزئی از این محصول می تونه به ایجاد شدن یک محصول جدید برسه؟
کاربرد دیگر
- می تونیم از همین محصول در یک بخش دیگر استفاده کنیم؟ مثلا در یک شاخه ای دیگر از کار و کاسبی؟
- این محصول به درد چه افراد دیگری می تونه بخورد؟ چه کسان دیگری می تونن بازار هدف این محصول باشن؟
- در یک شرایط دیگر یا در یک محیط متفاوت، کارکرد این محصول چه شکلی پیدا می کنه؟
- امکانش هست که ضایعات این محصول بازیافت شده و چیز جدیدی از اون ساخته شه؟
حذف
- چیجوری می تونیم این محصول رو بهینه تر یا آسون تر کنیم؟
- کدوم اجزا، قانونا یا ویژگیا قابل حذف هستن؟
- چه چیزی رو می تونیم کمتر کنیم یا تاثیرش رو به کمه کم برسانیم؟
- چه جوری می تونیم این محصول رو کوچیک تر، سریع تر، سبک تر یا جالب تر کنیم؟
- اگه یک بخش از این محصول رو از اون جدا کنیم چه اتفاقی میفته؟ چه چیزی به جای اون بخش می تونیم بذاریم؟
وارونه سازی
- اگه این مراحل رو کلا برعکس کنیم چه می شه؟ اگه ترتیب وقایع رو عوض کنیم چه جوری؟
- چه اتفاقی میفته اگه سعی کنیم دقیقا برعکس کاری که می خواهیم بکنیم رو بکنیم؟
- جانشین کردن کدوم یک از اجزای سازنده باعث می شه ترتیب انجام کارا تغییر کنه؟
- کدوم سِمَتا یا جایگاها رو می تونیم برعکس کنیم یا تغییر دهیم؟
- اگه می خواستیم سیستم این محصول رو از اول بچینیم، چه جوری اینکار رو انجام می دادیم؟
نکته ۱:
ممکنه بعضی از ایدهایی که به کمک این سؤالات به ذهن تون می رسه، اصلا عملی نباشه و یا اینکه در شرایطِ خاصی که شما در اون قرار دارین به درد نخورد. نگران این قضیه نباشید؛ هدف تکنیک اسکمپر اینه که تا جایی که می تونین بیشتر ایده ایجاد کنین.
نکته ۲:
واسه اینکه بهترین نتیجه رو بگیرین، در کنار تکنیک اسکمپر، تکنیکای دیگر تفکر خلاقانه مثل وارونه سازی، تفکر استعاری و طوفان فکری رو هم به کار ببرین.
نکته ۳:
شاید حفظ کردن هفت بخش تکنیک اسکمپر با یک کلمه انگلیسی واسه خیلیا سخت باشه. اگه شمام این مشکل رو دارین، به جای SCAMPER، از عبارت فارسی «حکومت آج» استفاده کنین (به ترتیب: حذف – کاربرد دیگر – وارونه سازی – مناسب کردن واسه یک هدف دیگر – ترکیب – اصلاح – جایگزینی).
“
