– ایجاد یک مجموعه از متغیرهای کاملا جدید که تعداد آنها نسبت به تعداد متغیرهای مورد مشاهده خیلی کمتر است و قرار دادن آن بهجای مجموعه متغیرهای مورد مشاهده در تحلیلهای رگرسیون و همبستگی.
در همین راستا طاهریطریق و همکاران (۱۳۸۶) بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی صفات مهم کمی و کیفی ۲۸۵ نوع کلون سیبزمینی، با منشا آمریکای جنوبی، آزمایشی اجرا کردند. تجزیه به عاملها نیز نشان داد سه عامل اول ۲/۶۰ درصد از تغییرات را تبیین مینمود که در ارتباط با فرم بوته و اجزاء عملکرد بودهاند. بر مبنای تجزیه خوشهای بر روی کلونهای امیدبخش و با برش دندروگرام در فاصله ادغام هشت واحد، نه کلاستر حاصل شد. بیشترین فاصله ژنتیکی در بین کلونهای امیدبخش مربوط به کلاستر نهم بود. و کلاستر ششم هر سه شاهد را شامل شد که موید نزدیکی فاصله ژنتیکی این کلونها با ارقام شاهد بود.
۳– مواد و روشها
۳-۱- موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقلیمی محل اجرای طرح
این طرح در سال ۱۳۹۱در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات سبزی، صیفی و حبوبات آبی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در استان البرز، شهرستان کرج واقع در۴۰ کیلومتری غرب تهران به مختصات جغرافیایی´۴۸ °۳۵ عرض شمالی و ´۵۷ °۵۰ طول شرقی انجام گردید. کرج دارای آبوهوای تقریبا معتدل بوده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۲۱ متر میباشد. متوسط رطوبت نسبی کرج ۴۵ تا ۵۰ درصد میباشد و حداکثر و حداقل درجه حرارت آن به ۴۱ و ۱۰- درجه سانتیگراد در طول سال میرسد. ریزش باران در این منطقه غالبا در اواخر پاییز تا اوایل بهار صورت میگیرد. متوسط بارندگی ۳۵ ساله معادل ۲۴۸ میلیمتر است و حداکثر و حداقل بارندگی در طی این دوره به ترتیب ۳۰۰ و ۲۴۰ میلیمتر میباشد.
۳-۲- نمونهبرداری خاک
عملیات نمونهبرداری از خاک مزرعه جهت تعیین خصوصیات مهم فیزیکی و شیمیایی خاک از عمق صفر تا ۳۰ سانتیمتری انجام شد که نتایج آن در جدول ۳-۱ آمده است.
جدول ۳-۱ – خصوصیات خاک مزرعه محل آزمایش از عمق صفر تا ۳۰ سانتیمتری
| بافت خاک لومی | پتاس قابل جذب mg/kg | فسفر قابل جذب mg/kg | درصد ازت کل | PH | هدایت الکتریکی EC×۱۰-۳ |
||
| شن | لای | رس | |||||
| ۵۴% | ۲۶% | ۲۰% | ۲۶۰ | ۳/۱۱ | ۵۰ | ۸/۷ | ۶۱/۰ |
۳-۳- تیمار و طرح آزمایشی
برای تعیین روابط رگرسیونی بین صفات مختلف سیبزمینی با عملکرد و همبستگی بین صفات، ۲۸ کلون مختلف سیبزمینی با زمان رسیدگی متفاوت بههمراه ارقام آگریا، مارفونا، ساتینا، ساوالان، کایزر و بورن، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر کرج مورد بررسی قرار گرفتند. هر کرت شامل ۲ خط به طول ۶ متر بوده و فاصله بوتهها بین ردیف و روی ردیف به ترتیب ۷۵ و ۲۵ سانتیمتر در نظر گرفته شد.
۳-۴- کاشت
۳-۴-۱- عملیات تهیه و آمادهسازی زمین
عملیات آمادهسازی و تهیه زمین بر اساس توصیه کارشناسان انجام شد. عملیات شخم شامل دو مرحله شخم پائیزه و شخم بهاره بود. شخم پاییزه به عمق ۳۵-۳۰ سانتیمتر انجام شد. در بهار با انجام شخم سطحی بهاره کلوخهها خرد شدند. عملیات تسطیح زمین با ماله صورت گرفت. در زمان آمادهسازی مقدار ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار اوره، ۲۰ کیلوگرم در هکتار سولفات مس، ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم، ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار فسفات دی آمونیوم، ۵۰ کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز، ۴۰ کیلوگرم اسید بوریک و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار اوره نیز بعنوان کود سرک به خاک افزوده شد. پس از پخش کودهای خاک مصرف، احداث فاروها انجام شد.
۳-۴-۲- تهیه غده
غده ارقام مورد آزمایش از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تهیه و در تاریخ ۱۵/۴/۱۳۹۱ در عمق ۱۰ سانتیمتری بر اساس الگوی طرح پیشبینی شده کشت گردیدند.
۳-۵- داشت
۳-۵-۱- آبیاری
اولین آبیاری در زمان کاشت و بلافاصله پس از کاشت غدهها صورت پذیرفت. میزان آبیاری به گونهای بود که خاک نمناک باشد تا از سله بستن جلوگیری شده و سبز شدن به نحو مطلوب انجام گردد. پس از آن هر هفت روز یکبار به مدت ۴ تا ۵/۴ ساعت آبیاری بهصورت قطرهای انجام گرفت و این عمل تا ۱۵ روز قبل از برداشت ادامه داشت.
۳-۵-۲- مبارزه با علفهای هرز
بهمنظور کنترل علفهای هرز قبل از انجام کاشت غدهها و همزمان با مرحله آمادهسازی زمین، با علفکش سنکور (متریبوزین) بهمیزان یک لیتر در هکتار و بههمراه ۵۰۰ لیتر آب سمپاشی انجام شد، جهت مبارزه با علفهای هرز خرفه و پیچک، سمپاشی مجدد با سنکور و در مرحله چهاربرگی سیبزمینی انجام شد. میزان مصرف سنکور در این مرحله ۷۵۰ گرم ماده فعال در هکتار بود که همراه با ۵۰۰ لیتر آب در سمپاش مخلوط و مورد استفاده قرار گرفت.
۳-۵-۳- خاکدهی پای بوته
