کامل ترین مجموعه فرهنگ لغت کوچه بازاری فارسی قسمت بیست و دو

چِز دادن-روی آتش گرفتن پوست برای سوزاندن موها و پرها

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

ریش سفید-مرد سالخورده و محترم
آن سفر-آن بار-آن دفعه
از زبان کسی مو در آمدن-کنایه از فرط تکرار و بی‌نتیجه بودن سخنی است

 

آبِ سیاه(نیمه کوری)

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

 

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

چله ی بزرگ-چهل روز میان هفتم دی ماه و شانزدهم بهمن

دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

تک پا-زمان کوتاه-در فرصتی بسیار اندک

راست راست-آشکار و علنی-بی پروا

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

زیر سبیل در کردن-به روی خود نیاوردن-درگذشتن

 
به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

کار شگفت‌انگیز کردن

به حرف کشیدن- به حرف آوردن کسی

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

پول و پله-پول

 

 

آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد

تخت شدن-صاف و هموار شدن-کاملا نشئه شدن

زدن به هر دری-برای رسیدن به مقصود به هر جا و هر کسی متوسل شدن

از دهان مار بیرون آمدن-هیچ کجی در کسی نبودن-راست بودن

چک و چانه زدن-چانه زدن-وراجی کردن-مذاکره ی فراوان کردن

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

 

اهل و نا اهل(کس و ناکس، نجیب و نانجیب)

خدا خدا کردن-بسیار آرزومند چیزی یا کسی بودن و آن را از خدا خواستن-پناه به خدا بردن

 
چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

 

روغن مالی-روغن زدن به دستگاه

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

 

 

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

 

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

 

دربند-کوچه ی بن بست-مانع در محل ورود

آبی از کسی گرم نشدن-بهره‌ای از کسی نبردن
از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

 

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

چوب سیگار-نی سیگار

 

خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی

چرند اندر چرند-پرت و پلا

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

خودآموز-بدون آموزگار
اِحلیل خوردن-فریب خوردن
آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

دست پاچه شدن-مضطرب شدن-دست و پای خود را گم کردن

خرده خرده-کم کم-رفته رفته

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

دو رو-لباسی که از هر دو طرف می توان آن را پوشید-آدم غیر صمیمی و فرصت طلب

چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

 

خیکی-آدم چاق و فربه

 

چول-بیابان

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن
 

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن
داوطلب-خواستار-نامزد

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

چنگ انداختن-چنگ زدن

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

 

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

 

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

چیز خور-مسموم شده

جیغ و ویغ-داد و فریاد

تامین آتیه-پیش بینی و اندوخته برای زندگی آینده

 

خوردن-مغلوب شدن-شکست یافتن-فرودادن

 

بامبه-توسری

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

ترکه-آدم باریک و بلند

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

حساب کسی با کرام الکاتبین بودن-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات دهد

ریغو-مردنی-ضعیف مزاج-کم مقاومت

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

 

حساب راسته حسینی-رو راست-بی شیله پیله
چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

پشم و پیله-ریش

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

آب آتش مزاج(می سرخ)
خوشگلک-با خوشگلی اندک

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن

آب دادن بند-خود را لو دادن-فرصت را از دست دادن

آبکش کردن(سوراخ سوراخ کردن)

پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

پس پسکی-حالت کسی که رو به عقب گام برمی دارد

بامب-توسری

آشنایی به روشنایی انداختن(پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن)

پِق-صدای خنده ی ناگهانی
بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

از تو چه پنهان-راستش را بخواهی

پر روده-پرچانه-روده دراز

 
زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

 

چله ی زمستان-سرمای سخت

از پاشنه در آوردن-به هر گوشه و کنار سر کشیدن

 

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

 

پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن

چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

چنار عباس علی-متلک بد

آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)

به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن
با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب
بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان
به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

خوشگلک-با خوشگلی اندک
جان جانی-صمیمی-یکدل

حلق آویز-به دار کشیده
خیارک-ورم و آماسی که در کش ران و بغل پیدا شود

جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

 

ریپال کسی را در آوردن-پدر کسی را در آوردن

 
جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

 
از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

زاق-چشم زاغ چشم

 

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

 

به جان آمدن-به ستوه آوردن-به تنگ آوردن

جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال
 

جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک
 

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند
 

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه
جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل

دَم نقد-آماده-حاضر

خود را بستن-پول دار شدن
خوب کردن-درمان کردن-شفا دادن

جَلَب-حقه باز-موذی-تقلبی-زن نا به کار

 

روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

باد گلو زدن-آروغ زدن

 

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده
چو انداختن-شایعه پراکندن

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

زمین خوردن-از دست دادن تعادل و به زمین افتادن-شکست خوردن در زندگی-شکست خوردن در کُشتی
افسارگسیخته(سرکش)

آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

بی مناسبت-نابجا-نامربوط
چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

خبر-گزارش رویداد

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن
پالان آفتاب گذاشتن-کسی را معاف کردن-مرخص کردن

دسته-جمعیت سینه زن

بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

بقچه بندی-ران چاق

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

 

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

زلف-موهای جلو سر و بناگوش
اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی

جوراب شلواری-جوراب همراه با شلواری از همان جنس و چسبیده به آن

 

رفتن از کیسه-ضرر کردن-از سرمایه خرج کردن

 

تسمه پروانه-تسمه ای که پروانه ی موتور را به گردش در می آورد

جِر خوردن-پاره شدن

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

آی زرشک(آی زکی)

دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند

آب آتش زده(اشک)

بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره
دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

به ریش کسی خندیدن-کسی را مسخره کردن

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

چل ستون-شبستان مسجد

 
حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن
زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

برچسب-نوشته ای دارای مشخصات که آن را روی چیزی می چسبانند-اتیکت

حرف بَری کردن-سخن چینی کردن-خبرچینی کردن

ابریشم-زن نوازنده-مطرب

تت و پت-لکنت زبان

زیر تشکی-رشوه

آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب

چل گُل-روغنی با خاصیت دارویی
افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

دلچرک-ناخوشایند-دارای اکراه

خرحمالی کردن-کار کردن بی اجر و مزد

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

دسته هاون-استوانه ای فلزی یا چوبی برای کوبیدن چیزها در هاون

 

 

خوش نشین-کسی که هر جا خواست اقامت می کند-ساکنان غیر زارع ده

دست کم-حداقل

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش
خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن
به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

 
اُرد-درخواست-سفارش-دستور
افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

پایش افتادن- پادادن و پا افتادن
تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است

ادا اصول(ادا اطوار)

خورد و خوراک-خوردنی-آذوقه

از خود در آوردن-دروغ‌پردازی کردن

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

 
باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

پیل پیلی خوردن-در راه رفتن به چپ و راست متمایل شدن

پشته کردن-روی هم انباشتن
آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)
جاده کشیدن-راه درست کردن

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

 
اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

خون راه انداختن-نگا. خون به پا کردن

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن
چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن
پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

البرز-بلندقامت-دلیر

خرد و خاکشیر-ریز ریز و ذره ذره شده-از پا درآمده

تخته کردن-تعطیل کردن-بستن-از رونق و اعتبار انداختن

چروکیدن-چین دار شدن

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

 

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن

آسمان (و) ریسمان(حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز)

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

آفتاب به ملاج کسی خوردن(دیوانه شدن، خل شدن)

چپه-کجی به یک سمت

راپرت-گزارش-خبر

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

چپه شدن-واژگون شدن به یک سمت-برگشتن
خرده کاری-کار جزیی
ازراه‌نرسیده(در همان لحظه‌ی رسیدن، به مجرد ورود)

حق گرفتن-نگا. حق بردن

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

پوست کلفت-سخت جان-مقاوم

 

ابرو انداختن-ابرو آمدن

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار
دلقک بازی-مسخره بازی

خوابگوشی-سیلی-کشیده
زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

آلکلی-معتاد به الکل

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

 
بی پرده-رک و صریح-آشکار

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

باجی-خواهر-زن ناشناس

دستک-دفتر حساب

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

برداشت کردن-فهمیدن-گرفتن پول از حساب-درو کردن محصول کشاورزی

راست رو-رو به رو-مقابل

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی

زحمت کشیدن-کار کردن